Processie naar Mariabeeld te Scherpenheuvel, 1637 (?)
Bron: Rijksmuseum

Scherpenheuvel-Zichem is een Belgische stad in de provincie Vlaams-Brabant, beroemd om haar bedevaartsoord Scherpenheuvel. Het is het oudste erkende bedevaartsoord in België en trekt jaarlijks honderdduizenden pelgrims.

De geschiedenis van Scherpenheuvel als bedevaartsoord gaat terug tot de middeleeuwen. De devotie voor Maria ontstond rond een eeuwenoude eik op een heuveltop tussen Zichem en Diest. Hieraan hing een Mariabeeldje. Volgens de overlevering zou een herdersknecht het beeldje hebben willen meenemen, maar werd hij verlamd en kon hij pas weer bewegen toen het beeldje werd teruggehangen. Dit wonderbaarlijke voorval verspreidde zich snel en trok steeds meer mensen aan die hoopten op genezing of vervulling van hun gebeden.

In de vroege 17e eeuw, na een bezoek van de aartshertogen Albrecht en Isabella, kreeg de plek een enorme impuls. Zij waren diep devoot en namen het initiatief tot de bouw van de huidige basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel, die het hart van het bedevaartsoord zou worden. De basiliek werd gebouwd in de 17e eeuw en is een prachtig voorbeeld van barokke architectuur. De stad Scherpenheuvel zelf kreeg in 1605 stadsrechten en werd aangelegd in een opmerkelijke zevenhoekige vorm, met de basiliek als centraal punt – een eerbetoon aan Maria, gezien het getal zeven als heilig wordt beschouwd in de Bijbelse en katholieke traditie.

Vanaf dat moment groeide Scherpenheuvel uit tot een belangrijk katholiek centrum, zeker ook tijdens de Contrareformatie, waar het een symbool van verzet tegen het protestantisme werd. Pelgrims bleven massaal komen, te voet, en met de hoop op de voorspraak van Maria.

BEDEVAARTSOUVENIRPIJPEN VAN SCHERPENHEUVEL